آهن چیست ؟
آهن یک ماده معدنی است که نوزادان و کودکان برای سلامتی و رشد و تکامل به آن نیاز دارند.
بدن کودکان هم مثل بزرگسالان برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. هموگلوبین پروتئینی در گلبولهای قرمز است که اکسیژن را به سلولهای بدن میرساند. در صورت کمبود آهن، گلبولهای قرمز نمیتوانند اکسیژن کافی را به اندامها و ماهیچههای بدن برسانند، به این وضعیت کمخونی ناشی از فقرآهن گفته میشود.
کدام دسته از کودکان در معرض خطر فقر آهن هستند؟
- نوزادانی که به صورت نارس یا با وزن کم متولد میشوند.
- نوزادانی که تغذیه با شیر گاو یا شیر بز را قبل از سن یک سالگی شروع میکنند.
- نوزادانی که بعد از شش ماهگی از غذای کمکی حاوی آهن استفاده نمیکنند.
- نوزادانی که از شیر خشکی استفاده میکنند که با آهن غنی نشده است.
- کودکان یک تا پنجسال که در روز بیش از هفتصدوده سیسی شیرگاو، شیر بز یا شیر سویا مصرف میکنند.
- کودکانی که به بعضی بیماریها مثل عفونتهای مزمن مبتلا هستند یا رژیمهای غذایی محدود دارند.
- کودکانی که به اندازه کافی غذاهای غنی از آهن مصرف نمیکنند.
- کودکانی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند.
دختران نوجوان هم به علت شروع عادت ماهیانه در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به فقر آهن هستند.
نشانهها و علائم کمبود آهن در کودکان
در بیشتر موارد علائم و نشانههای فقر آهن تا زمانی که کودک دچار کمخونی ناشی از فقر آهن نشود، ظاهر نمیشوند. بنابراین اگر کودک ما یک یا چند عامل خطر ابتلا به فقر آهن را دارد، لازم است حتما با پزشک معالج مشورت کنیم. علائم و نشانههای کمخونی فقر آهن عبارتند از:
- رنگپریدگی پوست
- خستگی و کمبود انرژی
- تنگینفس هنگام ورزش
- سردی دست و پا
- کندی در رشد و نمو
- کماشتهایی
- تنفس سریع غیرطبیعی
- مشکلات رفتاری یا تحریکپذیری (تندخویی و بداخلاقی)
- ابتلای مکرر به عفونتها
- ولع غیرطبیعی برای خوردن مواد غیرخوراکی مثل خاک و یخ
عوارض کمبود آهن در کودکان
آهن برای رشد و تکامل طبیعی مغز نوزادان و کودکان ضروری است. نوزادانی که آهن کافی دریافت نمیکنند دچار کمبود یا فقر آهن میشوند و درنتیجه ممکن است فعالیت بدنی کمتر و رشد کندتری داشته باشند.
کمخونی فقرآهن در دوران نوزادی و شیرخواری میتواند به تاخیر در رشد طبیعی، انزوا و اختلال توجه در دوران کودکی منجر شود.
کمبود آهن همچنین میتواند بر عملکرد کودکان بزرگتر در مدرسه تأثیر بگذارد. سطح پایین آهن ممکن است تمرکز را برای کودکان سخت کند و به احساس ضعف و خستگی در آنها منجر شود.
پیشگیری از فقر آهن در کودکان
نوزادانی که به موقع به دنیا آمدهاند، ذخایر کافی آهن را در دوران جنینی از خون مادر به دست آوردهاند.
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه میشوند نیز در ششماه اول زندگی، آهن مورد نیاز خود را از شیر مادر دریافت میکنند. اما شروع نکردن مصرف سایر غذاها و مکمل آهن بعد از ششماهگی، خطر کمبود آهن را در کودک بیشتر میکند.
اگر شیرخوار به هر دلیلی نتواند از شیر مادر تغذیه کند، درصورت تایید پزشک استفاده از شیر خشک غنیشده با آهن برای یکسال اول زندگیاش توصیه میشود.
تهیه وتنظیم : راضیه پیربوداقی منبع : سایت دکتر عبیدی